Odpowiedzialność agenta ubezpieczeniowego za nierzetelne doradztwo przy zawieraniu umów ubezpieczenia

Udając się do dystrybutora ubezpieczeń (np. agenta) w celu zawarcia umowy ubezpieczenia, pragniemy, aby przedstawiona oferta w jak największym stopniu pasowała do naszych wymagań. Nierzadko okazuje się jednak, że wypłata należnego nam odszkodowania mimo opłacenia składek w wymaganej wysokości i terminie, jest utrudniona lub wręcz niemożliwa. Co wówczas należy zrobić? Jakie kroki przedsięwziąć? Jak wyglądają regulacje prawne w tej materii?

Zgodnie z ustawą o dystrybucji ubezpieczeń z dnia 15 grudnia 2017 roku: 

1. dystrybutor ubezpieczeń, wykonując dystrybucję ubezpieczeń, postępuje uczciwie, rzetelnie i profesjonalnie, zgodnie z najlepiej pojętym interesem klientów (art. 7 ust. 1),
2. wszystkie informacje, w tym informacje o charakterze reklamowym i marketingowym, kierowane przez dystrybutora ubezpieczeń do klienta powinny być jasne, rzetelne i niewprowadzające w błąd (art. 7 ust. 3 p. 1),
3. przed zawarciem umowy ubezpieczenia lub umowy gwarancji ubezpieczeniowej dystrybutor ubezpieczeń określa, na podstawie uzyskanych od klienta informacji, jego wymagania i potrzeby oraz podaje w zrozumiałej formie obiektywne informacje o produkcie ubezpieczeniowym w celu umożliwienia klientowi podjęcia świadomej decyzji. Informacje te uwzględniają złożoność produktu oraz rodzaj klienta. Proponowana umowa ubezpieczenia lub umowa gwarancji ubezpieczeniowej powinna być zgodna z wymaganiami i potrzebami klienta w zakresie ochrony ubezpieczeniowej lub ochrony gwarancyjnej. (art. 8 ust. 1-3),
4. za szkodę wyrządzoną przez agenta ubezpieczeniowego innego niż multiagent, w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych, odpowiada zakład ubezpieczeń, na rzecz którego taki agent działa. Agent ubezpieczeniowy wykonujący czynności agencyjne na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń (w zakresie tego samego działu ubezpieczeń – tzw. multiagent), sam odpowiada za szkody powstałe z tytułu wykonywania tych czynności wyrządzone klientowi, ubezpieczonemu lub osobie uprawnionej z umowy ubezpieczenia. Taki multiagent podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej w innym zakładzie ubezpieczeń i roszczeń można dochodzić także od tego zakładu ubezpieczeń świadczącego ochronę z oc (art. 20 ust 1 i 3).

Jak wynika z powyższego, wobec agenta ubezpieczeniowego, który zawodowo zajmuje się doradztwem, stawiane są wysokie wymagania. Określa to wprost art. 18 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, gdzie znajduje się odesłanie do art. 355 § 2 kodeksu cywilnego, stanowiącego, że należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Podwyższone standardy odpowiedzialności są charakterystyczne dla wszystkich podmiotów profesjonalnie (zawodowo) świadczących swoje usługi (trudnisz się czymś profesjonalnie- można od ciebie więcej oczekiwać). Zadaniem agenta jest przede wszystkim taki dobór rodzaju ubezpieczenia dla klienta, który będzie w jak największym stopniu przystawał do jego potrzeb. Składowe umowy, takie jak limity i wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela, definicje w niej zawarte czy wysokość składek powinny odpowiadać wymaganiom klienta w taki sposób, aby zapewnić mu jak największą ochronę w przypadku zajścia określonych zdarzeń losowych. Warto zwrócić uwagę na potrzebę uwzględnienia przez agenta „złożoności produktu oraz rodzaju klienta”. Oznacza to, że im wyższa wysokość składek, im wyższa wysokość sumy ubezpieczenia, tym więcej czasu i uwagi powinien poświęcić klientowi agent, dokładając jeszcze większej staranności niż zwykle.

W przypadku, gdy nastąpi jakieś zdarzenie przewidziane w umowie ubezpieczenia, a ubezpieczyciel nie chce wypłacić przysługującego nam odszkodowania, należy złożyć reklamację czy odwołanie od takiej decyzji. Jeżeli naszym zdaniem to agent wprowadził nas w błąd, możemy powołać się na wspomniane wyżej przepisy. W praktyce często stosowane są wzorce umowne (wniosek ubezpieczeniowy czy polisa), w których zawarte są standardowe oświadczenia dotyczące wyboru produktu zgodnego z potrzebami poszukującego ochrony ubezpieczeniowej (typu: „oświadczam, że świadomie wybrałem produkt ubezpieczeniowy, który w mojej ocenie zapewnia optymalną ochronę ubezpieczeniową”). Na ich bazie agenci w przypadku wysuwanych przez ubezpieczającego/ubezpieczonego roszczeń wskazują, że zapoznaliśmy się z umową w całości, potwierdziliśmy to własnoręcznym podpisem, wskutek czego podjęliśmy sami świadomą decyzję, zaakceptowaliśmy warunki umowne i teraz nie możemy już dochodzić roszczeń z nich niewynikających. Niestety, ustawa została uchwalona pod koniec 2017 roku i nie ukształtowała się jeszcze linia orzecznicza w tym zakresie. Ponadto kluczowe będą zawsze indywidualne okoliczności w danej sprawie. Dlatego warto dobrze przeanalizować swój przypadek, w tym przebieg współpracy z dystrybutorem ubezpieczeń na etapie pozyskiwania oferty i zawierania umowy. Często warto najpierw złożyć odwołanie/ reklamacje, a później – w razie negatywnej odpowiedzi – zastanowić się nad złożeniem pozwu do sądu, czy skargą do Rzecznika Finansowego/Komisji Nadzoru Finansowego. Sumy odszkodowania w wielu wypadkach opiewają na dziesiątki tysięcy złotych, więc często koszty postępowania są wielokrotnie niższe od potencjalnego odszkodowania. Aby zwiększyć swoje szanse na pomyślne rozstrzygnięcie, warto poszukać fachowego wsparcia prawnego. Takie znajdziesz w Kancelarii Kolegial, gdzie pracują radcowie prawni i adwokaci specjalizujący się w zakresie ubezpieczeń od wielu lat, mający w swoim portfolio wiele wygranych spraw ubezpieczeniowych.